Büyükşehir Belediyesi’nce yaptırılan Hafif Raylı Sistem Projesi hakkında kamuoyunun bilgilendirilmesi, İlkadım ilçesindeki güzergah değişikliğinin gerekçeleri hakkında bilgi edinilmesi ve son gelişmelerin sivil toplum kuruluşları, bilim adamlarının katılımıyla değerlendirilmesi amacıyla Yelken Kulüp’te bir Panel gerçekleştirildi. Panel’in moderatörlüğü Genel Sekreterimiz Ali İhsan AKA tarafından gerçekleştirildi.

Panel’ in açılışında konuşan Başkan Rüştü ARABOĞLU, Hafif Raylı Sistem hakkında vatandaşların bilgi eksiği olduğunu ve Samsun’un geleceğini ilgilendiren projelerin tartışılarak alınması gerektiğini söyledi.
Açık oturumda ilk sözü alan Şehir Plancısı Arif Katar, “Keşke bu toplantılar “Hafif Raylı Sistem” projesinde ilk kazma vurulmadan önce çok daha geniş katılımlı bir düzeyde yapılabilse idi” diyerek başladığı konuşmasında;” 1970 yılında Türkiye’de İstanbul ve Ankara’da yaşanan şehirleşme sorunlarının diğer metropol olma adayı şehirlerde yaşanmaması için ‘Nazım İmar Planı Uygulaması’ başlatılmış ve 1976 yılında da Samsun’da doğrudan imar ve İskan Bakanlığı’na bağlı Samsun Nazım Plan Bürosu Başkanlığı kurulmuştu. Samsun’un planlaması yapılmıştı. Bu çalışmalar ile ve DPT verilerinin ışığında Samsun’un 2000 yılında 1 milyon nufusa ulaşacağı öngörülmekte idi. Bu durumda “Hafif Raylı Sistem” projesinin Samsun için zorunlu olacağını gösteriyordu. Fakat Samsun beklenenin aksine göç alan konumdan göç veren bir konuma geldiği için plan hedefini 10 yıl aşmamıza karşın öngörülen nufus ve gereken ulaşım talepleri oluşmadı” şeklinde konuştu.

Bilimsel değerlendirme bölümünde İstanbul Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlaması Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesture Aysan, hafif raylı sistem gibi projelerin binlerce insanın geleceğine yön veren projeler olduğunu ve bu tür projelerin 50-100 yıl değiştirilemeyeceğini kaydetti. Bu tür projelerin geniş katılımla ortak fikirler doğrultusunda yapılması gerektiğini ve projelerin çok iyi analizinin gerçekleştirilmesi gerektiğini ifade eden Aysan, “Ne yazık ki proje, masa başında alınan karar doğrultusunda hazırlanmış, sahaya inilmemiş” yorumunu yaptı. Arsa ve ulaşımın birlikte değerlendirilmesi gereken olgular arasında olduğuna dikkat çeken Aysan, “Kent hayatının kendisiyle ilgili kararlarda söz sahibi ve bilinçli olması, katılması gerekli. Başkanlar da halk tarafından seçildikleri için, yapacaklarını kabul etmek, inandırmak zorundadırlar. Katılımın planlamada payı çok önemli ama Türkiye’de pek uygulanmıyor. Kentin kimliğini yok eden, topoğrafya ile örtüşmeyen, insana hizmet etmeyen, insan odaklı olmayan, sürdürülebilir süreci taşımayan planlama hiçbir tarafı memnun etmez. Gelecekte sorunlar oluşturur” dedi.

OMÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Ulaştırma Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Çakıroğlu, projenin 100. Yıl Bulvarı üzerinde uygulanması gerektiğine işaret etti. Bazı projelere mimar gözüyle bakılması gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Çakıroğlu, sistemin OMÜ’ye ulaşması gerektiğini, mevcut haliyle öğrencilerin raylı sistemi tercih etmeyeceğini, sistemin zararına hizmet vereceğini, güzergahta insanların geçiş noktalarının kısıtlandığını kaydetti.

Proje değişikliği nedeniyle idari mahkemeye başvuran Mimarlar Odası adına konuşan Başkan Selami Özçelik, güzergah değişikliğinden inşaat başladıktan sonra haberlerinin olduğunu, projenin 1980 Nazım İmar Planı ve 2000 yılındaki Ulaşım Etüt Raporu’nda Fuar Caddesi’nden geçtiğini söyledi. Proje değişikliğini oda komisyonunda incelediklerini ve doğru bulmadıklarını ifade eden Özçelik, konuyla ilgili muhatap bulamadıkları için yargı yoluna başvurmak zorunda kalındığını kaydetti.

”Samsun’un nüfusu 2000 yılında 1 milyon olacak” şeklinde hesaplandığını ama halen 500 binde olduğuna dikkat çeken Özçelik, mevcut şartlarda Samsun’un önceliğinin raylı sistemin olmadığını düşündüklerini belirtti. Özçelik, “Fuar Caddesi’nden Atatürk Bulvarı’na alınan güzergah kent içi ulaşıma katkı sağlamadığı gibi daha karmaşık hale gelecek. Şehir içi trafiğini daha kullanılamaz hale getiriyor. Vatandaşlar tek seferde araca binerek OMÜ’ye ulaşırken, 2-3 araç değiştirmek zorunda kalıyor. Sadece yüzde 15 oranında vatandaş raylı sisteme yaya olacak ulaşabiliyor. Biz raylı sistemin yapılmasına karşı değiliz. Şehrin yükü alınmak istemiyorsa sistem 100. Yıl Bulvarı’na yapılmalıydı. Sistem yeteri kadar yolcu bulamayacak, zararına çalışacak. Proje uygulanmaya başlandığı için Nazım İmar Planı’nda geçen Fuar Caddesi’nden yapılmasından yanayız. Mevcut haliyle Atatürk Bulvarı kullanılamaz hale gelecek. İkinci bir daha korunaklı geçişleri engelleyen ray döşemesiyle vatandaşların denizle kucaklaşması, şehirle irtibatı kesilecek. Atatürk Kültür Merkezi, Büyük Samsun Oteli’nin işlevliğini azaltacak, zarar görecek” yorumu yaptı.

ELEŞTİRİLERE CEVAP

Raylı Sistem Müşavirlik Grubu Yüksel Proje Müdürü Bülent Sayın, Fuar Caddesi’ndeki güzergahta liman ve Serbest Bölge noktalarında iki adet viyadük yapılmasının zorunluluk olarak ortaya çıktığını kaydetti. Eski haliyle raylı sistem projesinin şehirden uzaklaştığını ifade eden Sayın, raylı sistemin temel amacının halka, şehre yakınlaşması gerektiğini ifade etti.

Raylı sistemin Fuar Caddesi’nden Atatürk Bulvarı ve sahil yolundan Baruthane kısmını alınmasını daha doğru bulduklarını dile getiren Sayın, “Biz projenin şehirle bütünleşmesin daha doğru olacağını düşündük. İki ayrı noktadaki viyadükler projeyi etkiliyor. Fizibilite raporlarında 2025 yılı yoğunluğun doğu-batı ekseninde yoğunlaşacağı, özellikle Atatürk ve 100. Yıl Bulvarı’nda artış olacağı belirtiliyor” dedi. Sayın, sistemin OMÜ’ye taşınması için Kurupelit kısmında 2 kilometrelik bir güzergah projelendirildiğini ama bunda ağaç kesilmek zorunda kalınacağını, yüzde 11 eğimin ise OMÜ’ye çıkışa engel olmadığını sözlerine ekledi.

Panel, soru – cevap bölümü ve Başkan Rüştü ARABOĞLU tarafından katılımcılara plaket takdim edilmesiyle sona erdi.